Atopie of hooikoorts

De verschijnselen

Een atopische hond, zo noemen we een hond met een allergie voor omgevingsallergenen, heeft altijd jeuk. Die jeuk uit zich in de vorm van likken en bijten aan de poten, schuren met de snuit over de vloer en krabben met de achterpoten naar de buik. Ook kan een dergelijke hond veel rollen in het gras. Dat is dan geen spelen, maar een vorm van jeuk.

Andere verschijnselen kunnen zijn:

• een oor ontsteking;
• vieze honden lucht;
• huidontstekingen;
• een te rode huid.

De liezen van deze hond zijn te rood. De kleine rode vlekken ( papels) kunnen het begin zijn van aan bacteriële ontsteking.

De onderzijde van een voorpoot is te rood. Door het vele likken is de huid kapot gegaan en zijn er kleine wondjes ontstaan.

Hond met rode lippen en een te rode kin. De huid om de ogen is ook te rood.

De haren kunnen worden afgebeten tot er kale plekken ontstaan. Ook is het mogelijk dat de hond zich tot bloedens toe bijt. Wanneer de hond allergisch is voor boompollen zal hij alleen last hebben in het voorjaar. Bij een huisstofmijtallergie heeft de hond het gehele jaar door problemen.

Atopie openbaart zich meestal bij honden van negen maanden tot vier jaar oud. Er zijn bepaalde rassen die duidelijk meer last hebben van deze allergie dan andere rassen. Deze vorm van allergie is waarschijnlijk erfelijk. Het is verstandig deze dieren niet te gebruiken voor de fokkerij.

Het stellen van een diagnose

Om een atopie vast te stellen, is het niet voldoende om de hond alleen maar een allergietest te laten ondergaan. Bij het stellen van de diagnose ‘atopie` onderscheiden we twee soorten criteria: de `major` criteria en de ‘minor` criteria. Pas wanneer de hond voldoet aan minimaal drie ‘major’ en minimaal drie minor` criteria, spreken we van een atopie.

De’ major’ criteria zijn:

• jeuk;
• een rode huid bij de knieholte, bij de buigzijde van de elleboog, bij de hals, de hakken en tussen de tenen;
• een terugkerende huidontsteking;
• het moet bij meer familieleden van de hond voorkomen.

De ‘minor’ criteria zijn:

• de klachten zijn ontstaan terwijl de hond nog geen vier jaar oud is
• roodheid bij de snuit of van het tandvlees
• bindvliesontsteking
• oppervlakkige huidontsteking
• hyperhydrosis (zweten)
• positieve allergietest
• verhoogde IgE titer in het bloed.

Als bij de hond een atopie is vastgesteld, kan er een allergietest worden gedaan om uit te vinden waarvoor de hond allergisch is. De allergietest behoort dan ook alleen gedaan te worden wanneer de hond aan meer criteria voldoet dan alleen jeuk!

Er wordt een stuk huid kaalgeschoren en de hond wordt ingespoten met verschillende stoffen (maximaal rond de 25 stoffen, dus 25 prikjes). Na vijftien tot twintig minuten kan de test worden afgelezen en is de uitslag bekend. De eigenaar blijft er altijd bij en voert ondertussen een koekje.

Deze test kan worden afgelezen. De rode verheven reacties “wheals” geven aan dat de hond voor deze stoffen antistoffen maakt.In dit geval zijn dat meerdere grassen en enkele huisstofmijten.

Ook kan men door middel van bloedonderzoek een allergie vast te stellen. Nog steeds gelden de ‘major’ en ‘minor’ criteria! De resultaten van het bloedonderzoek komen niet 100% overeen met die van de allergietest. De testen in het bloed bepalen alleen de titer (concentratie antistoffen in het bloed). Tot op heden weten we niet zeker welke test het beste is. Dit hangt ook in grote mate af van de kwaliteit van het laboratorium, die door een leek (ook een dierenarts is geen immunoloog!) zeer moeilijk in te schatten is. Op dit moment wordt aangeraden om beide testen uit te voeren, Daar zit wel een prijskaartje aan vast.

Over atopie en katten is erg veel gezegd en geschreven. Het blijft een hele lastige materie. De klachten zijn minder typisch, de testen veel minder goed betrouwbaar. Ook de behandeling is minder goed uitgezocht.

De behandeling

De mooiste therapie bij een atopie is de stof die de allergie veroorzaakt, weg te houden uit de woonomgeving van de hond. Dit is soms goed mogelijk als het bijvoorbeeld om de cavia gaat, die in de kamer staat. Huisstof beperkende maatregelen kunnen in sommige gevallen wel degelijk effect hebben. Daarmee wordt bedoeld: de hond niet meer in de slaapkamer laten komen (matras en dekens bevatten zeer veel huisstofmijten) en hem een andere ligplaats geven (geen matrasje en oude ‘plofstoel’ meer).

 Allergeen-specifieke immunotherapie (vroeger ook genoemd desensibilisatie of hyposensibilisatie) is een andere manier van behandelen, die geen bijwerkingen veroorzaakt. De hond wordt ingespoten met de stoffen waarvoor hij allergisch is. In het begin worden de injecties om de twee weken en later eenmaal per maand gegeven, met een iets grotere hoeveelheid. Wanneer de behandeling aanslaat (ongeveer 60-70%) dan zal men meestal meerdere jaren, soms levenslang moeten doorgaan. Dit heeft geen bijwerkingen voor de hond en is dus een mooie behandeling. Het kan in het begin wel even duren voordat de juiste frequentie van spuiten met de juiste hoeveelheid allergeen gevonden is. Dit kan per hond verschillen.

Wanneer bovenstaande maatregelen niet hebben geholpen, kan men nog antihistaminica proberen. Deze groep medicijnen geeft bij de allergische mens wel een zeer goed resultaat, maar bij de hond veel minder (5-10%).

Een wat recenter middel is ciclosporine. Dit middel werkt specifiek op de T cellen en onderdrukt de allergische reactie. In het begin dient de hond elke dag een pil te krijgen maar na een maand kan worden afgebouwd tot om de dag en soms later wel tot twee pillen per week. Er zijn weinig bijwerkingen op lange termijn. Zeer recent is het middel Apoquel op de markt gekomen. Dit medicijn onderdrukt de jeuk heel erg snel. Het is een nieuw middel waar nog niet zo heel lang ervaring mee is. Helaas zijn deze middelen niet goedkoop.

Ten slotte zijn er de jeukonderdrukkers zoals prednison. Corticosteroïden, waarvan prednison de minst sterke is, werken heel snel en goed, maar veroorzaken bij langdurig gebruik bijwerkingen zoals veel drinken en plassen, vraatzucht en daardoor zwaarlijvigheid, kans op leververvetting of suikerziekte en een verhoogde gevoeligheid voor ontstekingen.

Meestal geeft een combinatie van bovenstaande therapieën het beste resultaat. Het behandelen van een allergie kan lastig zijn. Zowel het dier als de baasjes hebben er veel last van en het beïnvloedt het hele gezin. Als dermatoloog probeer ik zo goed mogelijk te helpen en een oplossing te vinden waarmee iedereen uit de voeten kan.